Сэтинньи ый 8 кунугэр Горнай улууьугар ыытыллыахтаах Манчаары оонньуутугар бэлэмнэнии улэтин  чэрчитинэн тэрилтэлэр икки ардыларынан Т.О.К. интеллектуальнай оонньуу сал5ыыта буолан ааста. Бу сырыыга кыттыыны ыллылар улууспут саамай тутаах тэрилтэлэрэ, ол курдук Улуустаа5ы киин балыаьа, ойуур хаьаайыстыбатын "Лесхоз" улэьиттэрэ уонна ис дьыала органын сотрудниктарын хамаандалара куен керустулэр. 

Алта туьумэх тумугунэн  "02" диэн ааттанан ис дьыала органнарын сотрудниктара саамай элбэх баалы ылан кыайыылаах урдук аатын суктулэр. Иккис бочуоттаах миэстэ5э "Лесник" ойуур хаьаайыстыбатын хамаандата тиксибитэ. Уьус миэстэни улуустаа5ы киин балыаьа "Горная ЦРБ" хамаандата ылла. 

Бу Т.О.К. оонньуу Манчаары оонньууларын историятын тиэрдэр сыаллаах  Духуобунас киинэ  былаан быьыытынан сыл устата ыытар санаалаах.